14 marca 2023 r. odbyło się w formie online czternaste posiedzenie Rady ds. Kompetencji  w Sektorze Gospodarki Wodno-Ściekowej i Rekultywacji.

Program posiedzenia obejmował m.in. następujące zagadnienia:

• ESG (Environmental – social Responsibility – corporate Governance) w branży gospodarki wodno-ściekowej i rekultywacji i ich wpływ na kompetencje w sektorze.
• Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego – omówienie wyników końcowych
• Prezentacja operatora usług rozwojowych dla przedsiębiorstw sektora gospodarki wodno-ściekowej i rekultywacji realizowanych w ramach projektu „Kompetencje dla sektorów – gospodarka wodno-ściekowa i rekultywacja”.

W pierwszej części posiedzenia, Barbara Rajkowska – Kierownik Projektu poprowadziła dyskusję której tematem było ESG. Tematyka ESG wiąże się z wymogami dotyczącymi ujawniania informacji z zakresu ochrony środowiska (E), polityki społecznej (S) i ładu korporacyjnego (G).

ESG wynika z taksonomii, tj. ram ułatwiających zrównoważone inwestycje w myśl Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/2088). Jego głównym celem jest: zwiększenie poziomu ochrony środowiska poprzez przekierowanie kapitału z inwestycji szkodzących środowisku na rozwiązania ekologiczne (poprzez dodatkowe preferencje dla stosowania ekologicznych rozwiązań); przeciwdziałanie pseudoekologicznemu marketingowi  (greenwashing) oraz stworzenie zharmonizowanych ogólnoeuropejskich zasad. Zgodnie z założeniami taksonomii, działalność gospodarczą można zakwalifikować jako zrównoważoną środowiskowo pod warunkiem łącznego spełnienia czterech warunków, w tym: wnoszenia istotnego wkładu w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych, nie wyrządzania poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych, prowadzenia zgodnie z minimalnymi gwarancjami i spełniania technicznych kryteriów kwalifikacji.

Cele środowiskowe, to:

• Łagodzenie zmian klimatu,
• Adaptacja do zmian klimatu,
• Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
• Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
• Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
• Ochrona i odbudowa różnorodności biologicznej i ekosystemów.

Przedstawione zostały pojęcia odnoszące się do kryteriów zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju, tj.:

• Environmental (środowisko) – dotyczy zarządzania przez firmy ich bezpośrednim i pośrednim wpływem na środowisko, ochroną środowiska, różnorodnością biologiczną, zaangażowaniem w redukcję emisji gazów cieplarnianych, zmianami klimatu oraz wkładem w dekarbonizację gospodarki.
• Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność) – jest bezpośrednio związany z zarządzaniem, jakie firmy prowadzą wobec osób wchodzących w skład ich zespołów, a także dostawców, w zakresie promowania godnego zatrudnienia, polityki równych szans i równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, szkoleń, poszanowania praw człowieka i zakazu pracy dzieci.
• Corporate Governance ( Ład korporacyjny) – integruje zaangażowanie spółek w dobre zarządzanie, kodeksy etyki i postępowania, przejrzystość i przeciwdziałanie korupcji zarządu i zespołu zarządzającego.

Wdrażanie dyrektywy CSRD:

W listopadzie 2022r. Parlament Europejski przyjął dyrektywę CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która poszerzyła nie tylko zakres, ale i liczbę podmiotów objętych obowiązkiem raportowania niefinansowego.

• Raporty dotyczące ESG zaczną funkcjonować od 1 stycznia 2024 r.
• Raportować w 2025 r. będą musiały spółki notowane na giełdzie, zatrudniające powyżej 500 pracowników.
• W 2026 r. raport za 2025 r. będą musiały złożyć wszystkie duże przedsiębiorstwa, a
• Od 1 stycznia 2026 r. (raportowanie w 2027 r.) – małe i średnie spółki, notowane na giełdzie.
• Docelowo obowiązek raportowania ESG będzie dotyczył każdej firmy, a nowe przepisy będą niosły konsekwencje dla całego rynku. że ESG będzie również obejmować samorządy terytorialne, a tym samym m. in. oczyszczalnie ścieków i inne spółki komunalne.

Następnie omówiony został Raport ManpowerGroup, prezentujący dane związane z działaniami ESG w Polsce, w tym listę najczęstszych powodów, dla których organizacje przyjmują strategie ESG. Zgodnie z wynikami Raportu, największy odsetek organizacji w Polsce, które zdecydowały się na wdrożenie zrównoważonego rozwoju lub programu ESG, kładzie nacisk na działania związane z obszarem społecznym (35 %) oraz środowiskowym (28 %).

Podsumowując,  włączenie czynników ESG w strategie i zarządzanie przedsiębiorstwem będzie istotną zmianą w organizacjach oraz będzie generować koszty. Niemniej zmiana może okazać się opłacalną inwestycją, jeżeli zastosuje się odpowiednie podejście.

Kolejnym podjętym tematem był „Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego”, który omówiły Pani Adriana Skorupska z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Pani Iwona Kania z ECORYS.

Przedstawione zostały wyniki badań w zakresie form rozwoju kompetencji pracowników branży z dwóch punktów widzenia – pracodawcy oraz pracownika. Wyniki badań z 2023 r. zestawiono z wynikami z 2021 r.

• Zarówno w 2021 jak i 2023 r. najczęściej podejmowanym działaniem w przedsiębiorstwie w przypadku braku konkretnych umiejętności u pracowników było ich szkolenie.
• Wśród innych często podejmowanych działań znalazły się: reorganizacja firmy w celu lepszego wykorzystania istniejących umiejętności pracowników oraz zatrudnianie nowych pracowników o odpowiednich umiejętnościach i wiedzy.
• 67% pracodawców w ciągu minionych 12 msc. oferowało pracownikom przynajmniej jedną forę aktywności rozwojowej (w miejscu pracy lub poza nim). W miejscu pracy dominował instruktaż np. obsługi nowego sprzętu czy oprogramowania (47%). Poza miejscem pracy dominowało dofinansowanie do samokształcenia pracowników np. poprzez zakup książek, prenumeraty (12%).
• Ponad połowa z pytanych pracowników (57 %) w ciągu ostatnich 12 miesięcy rozwijało swoje umiejętności w ramach co najmniej w 1 aktywności rozwojowej realizowanej w miejscu pracy lub poza nim lub samodzielnie dokształcając się. Ponad 1/3 pytanych pracowników uczyła się z filmów i materiałów dostępnych w Internecie, 32 % wykorzystywało programy komputerowe, a 31 % korzystało z książek, czasopism i materiałów drukowanych związanych z pracą zawodową
• Następnie zostały przedstawione działania edukacyjne powszechnie występujące oraz te uznawane za najbardziej skuteczne. Coraz powszechniejsze stają się szkolenia producenckie, gdzie producent/dostawca przy zakupie rozwiązania/technologii/urządzenia oferuje instruktaż, seminarium lub krótkie szkolenie dotyczące jego  wdrożenia w organizacji. Częstą praktyką jest wkalkulowanie kosztu takiego szkolenia w cenę produktu. Do działań uznawanych za najbardziej skuteczne zalicza się m. in. przyuczenie pracownika do pracy na stanowisku (powrót do relacji mistrz-uczeń).
• Kolejnym poruszonym zagadnieniem były dobre praktyki pozwalające zapewnić kompetencje w branży, m. in. realizacja prac B+R i projektów związanych z przygotowaniem innowacji we współpracy z instytutami naukowymi, co umożliwia nabycie i rozwój kompetencji, wymiana informacji (know how), a także realizacja doktoratów o wdrożeniowym charakterze w konkretnym podmiocie.
• Ostatnią poruszoną kwestią były oczekiwania branży dotyczące doskonalenia kompetencji kadr, do których należały m. in. poszerzenie oferty edukacyjnej kierowanej do branży przez organizacje zrzeszające i dostawców usług; dofinansowanie działań związanych z rozwojem kompetencji pracowników (w tym dla dużych przedsiębiorstw) oraz skierowanie działań edukacyjnych do kobiet.

W kolejnej części posiedzenia przedstawiciele Operatora usług rozwojowych – Joanna Milczarz i Szymon Hnat – omówili postępy i bieżącą sytuację w realizacji projektu „Kompetencje dla sektorów – gospodarka wodno-ściekowa i rekultywacja” , który zakończy się 31 maja 2023 r. Przypomniano, że od początku realizacji projektu występowały trudności w pozyskaniu podmiotów, co wynikało z ograniczonego dostępu do dofinansowania szkoleń w przypadku przedsiębiorstw dużych lub mających powiązania z samorządami lokalnymi (w przypadku przedsiębiorstw o kodach PKD E36 i E37). W przypadku przedsiębiorstw o PKD E39, w których dominują przedsiębiorstwa małe, nie zaobserwowano z kolei zainteresowania oferowanymi szkoleniami. Kolejnym problemem był brak szkoleń przewidzianych w rekomendacji w Bazie Usług Rozwojowych i trudności w pozyskaniu ofert spoza bazy.